Εκκολπωματική Νόσος

Τα εκκολπώματα του παχέος εντερου είναι προσεκβολές του βλεννογόνου (εσωτερικό στρώμα του τοιχώματος του εντέρου) διαμέσω του μυϊκού χιτώνα (ενδιάμεσο στρώμα του τοιχώματος του εντέρου) στις θέσεις εκείνες όπου το εντερικό τοίχωμα είναι πιο ασθενες.

Γιατί δημιουργούνται τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου;

Τα συγγενή (εκ γενετής) εκκολπώματα είναι σπάνια. Συνηθέστερα είναι τα επίκτητα εκκολπώματα, αυτά δηλαδή που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της ζωής και με την πάροδο του χρόνου, συχνότερα στο αριστερό τμήμα του παχέος εντέρου (σιγμοειδες κόλον).

Κύριος αιτιολογικός παράγοντας για τη δημιουργία των εκκολπωμάτων του παχέος είναι η πτωχή σε φυτικές ίνες δίαιτα σε συνδυασμό με την αυξημένη πίεση εντός του αυλού του παχέος εντέρου (υπεραπλουστεύοντας θα μπορούσαμε να πούμε πως η νόσος οφείλεται στην έντονη, χρόνια δυσκοιλιότητα).

Είναι συχνή πάθηση η εκκολπωμάτωση του παχέος εντέρου;

Η εκκολπωμάτωση είναι σπάνια κάτω των 35 ετών, μετά όμως από την ηλικία αυτή παρατηρείται μία σταδιακή αύξηση της επίπτωσης, έτσι ώστε το 50% των ατόμων στην 8η και 9η δεκαετία της ζωής τους να έχουν εκκολπώματα.

Μπορεί να έχω εκκολπώματα και να μην το ξέρω;

Ναι, γιατί η εκκολπωματική νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική. Μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα (όπως ελαφρύς πόνος στην αριστερή κάτω κοιλία με ή χωρίς μακράς διάρκειας ανωμαλίες των συνηθειών του εντέρου), τα οποία όμως είναι τόσο ήπια ώστε να μην ανησυχήσουν τον ασθενή. Πολύ συχνά τα εκκολπώματα ανευρίσκονται τυχαία κατά τον έλεγχο του παχέος εντέρου για άλλες παθήσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θεραπεία είναι συντηρητική και συνήθως αρκεί η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών με τη δίαιτα.

Η εκκολπωματίτιδα

αποτελεί μία επιπλοκή της παρουσίας εκκολπωμάτων (εκκολπωμάτωσης) του παχέος εντέρου. Είναι η φλεγμονή κάποιου εκκολπώματος, που οφείλεται στην απόφραξή του από το εντερικό περιεχόμενο και την υπερανάπτυξη μικροβίων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας;

Τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα. Μπορεί να συνυπάρχουν με διάφορη συχνότητα και σε διάφορους μεταξύ τους συνδυασμους:

• Πόνος στην αριστερή κατώτερη κοιλία
• Γενικευμένη κακουχία
• Ναυτία
• Έμετος
• Ανορεξία
• Πυρετός
• Αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων στη γενική εξέταση αίματος
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Συμπτώματα από το ουροποιητικό

Είναι επικίνδυνη πάθηση η εκκολπωματίτιδα;

Αναλόγως της παρουσίας και του είδους των επιπλοκών της, η εκκολπωματίτιδα μπορεί να περάσει μετά από ολιγοήμερη συντηρητική αγωγή ή και να θέσει τη ζωή του ασθενούς σε κίνδυνο. Οι πιθανές επιπλοκές είναι:

• Διάτρηση (τρύπα του εντέρου) που οδηγεί στη δημιουργία ενδοκοιλιακών αποστημάτων ή/και περιτονίτιδας.
• Στένωση – απόφραξη του εντέρου
• Αιμορραγία που παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες στην αντιμετώπισή της
• Δημιουργία συριγγίου, δηλαδή παθολογικής επικοινωνίας μεταξύ του πάσχοντος παχέος εντέρου και άλλων ενδοκοιλιακών οργάνων (λεπτό έντερο, ουροδόχος κύστη) ή ακόμη και του δέρματος (έξοδος κοπρανώδους εντερικού περιεχομένου από το δέρμα του κοιλιακού τοιχώματος).

Πως γίνεται η διάγνωση της εκκολπωματίτιδας;

Κεντρικό ρόλο παίζει η αξονική τομογραφία, η οποία επιτρέπει τόσο τη διάγνωση όσο και τη σταδιοποίηση της νόσου. Τα απεικονιστικά ευρήματα της αξονικής τομογραφίας ταξινομούνται κατα Hinchey ως εξής:

• Ι. Τοπική φλεγμονή ή απόστημα
• ΙΙα. Απομακρυσμένο απόστημα που μπορει να παροχετευθεί χωρίς χειρουργείο
• ΙΙβ. Σύνθετο απόστημα με ή χωρίς συρίγγιο
• ΙΙΙ. Γενικευμένη πυώδης περιτονίτιδα
• IV. Γενικευμένη κοπρανώδης περιτονίτιδα

Πότε πρέπει να χειρουργηθεί ο ασθενής με εκκολπωματίτιδα και πώς;

Απόλυτες ενδείξεις χειρουργικής επέμβασης σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα είναι:

• Διάχυτη περιτονίτιδα
• Ελεύθερη διάτρηση του παχέος εντέρου με παρουσία ελεύθερου αέρα στην κοιλία
• Στένωση ή πλήρης απόφραξη του εντέρου
• Παρουσία συριγγίου
• Ανοσοκατεσταλμένος ασθενής
• Πολλαπλά επεισόδια μη επιπλεγμένης εκκολπωματίτιδας

Στην περίπτωση εκκολπωματίτιδας χωρίς κάποια από τις προαναφερθείσες επιπλοκές, η θεραπεία είναι συντηρητική. Γίνεται διακοπή της σίτισης, ώστε να ¨αναπαυθεί¨ το πάσχον έντερο και δίνεται αντιβιοττική και αναλγητική θεραπεία.

Στην περίπτωση επιπλοκών απαιτείται χειρουργική παρέμβαση, το είδος της οποίας εξαρτάται από το είδος της επιπλοκής. Το πάσχον τμήμα του παχέος εντέρου με τα εκκολπώματα αφαιρείται. Πολλές φορές είναι δυνατή η λαπαροσκοπική αντιμετώπιση, αν και συνήθως εξαιτίας της εκτεταμένης φλεγμονής προτιμάται η ανοικτή επέμβαση.

Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις εκείνες (στάδιο Ι και ΙΙα) στις οποίες το ενδοκοιλιακό απόστημα μπορεί να παροχετευθεί με τεχνικές επεμβατικής ακτινολογίας (παροχέτευση του αποστήματος υπό καθοδήγηση υπερήχου ή αξονικού τομογράφου με ένα μικρό ¨τσίμπημα¨ του κοιλιακού τοιχώματος).

Στην περίπτωση πολλαπλών επεισοδίων μη επιπλεγμένης εκκολπωματίτιδας, οπότε αποφασίζεται η αφαίρεση του πάσχοντος εντέρου προς αποφυγή νέων επεισοδίων και ενδεχόμενων επιπλοκών, η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά, ρομποτικά ή ανοικτά. Η πιθανότητα να προτιμηθεί εξαρχής ή να χρειαστεί ούτως ή άλλως η ανοικτή επέμβαση είναι σημαντική λόγω των πολλαπλών παλαιότερων φλεγμονών και συμφύσεων.