Κήλη είναι η πρόπτωση ενός κοίλου σπλάχνου ή άλλου ανατομικού στοιχείου διαμέσου του τοιχώματος που το περιβάλλει (εξωτερική κήλη), μεταξύ δύο γειτονικών κοιλοτήτων ή μέσα από την υποδιαίρεση μίας κοιλότητος (εσωτερικές κήλες).

“Καμία από τις παθήσεις του ανθρώπινου σώματος, που είναι της αρμοδιότητος του χειρουργού, δεν απαιτεί για τη θεραπεία της καλύτερο συνδυασμό ακριβούς γνώσης της ανατομίας και χειρουργικής επιδεξιότητας από τις κήλες, σε όλες τους τις παραλλαγές”. Sir Astley Paton Cooper (1804).

Οι κήλες διακρίνονται σε συγγενείς (αποτέλεσμα κάποιας μη φυσιολογικής διαδικασίας κατά την ενδομήτριο ανάπτυξη και τη νεογνική ηλικία) και επίκτητες, οι οποίες με τη σειρά τους μπορεί να είναι πρωτοπαθείς (δημιουργούνται σε φυσιολογικά ευένδοτα σημεία όπως βουβωνοκήλη, μηροκήλη, ομφαλοκήλη, οσφυοκήλες) ή δευτεροπαθείς (αναπτύσσονται σε περιοχές χειρουργικής ή άλλης κάκωσης του τοιχώματος όπως οι μετεγχειρητικές κήλες).

Είναι συχνή πάθηση η κήλη;

Η πρώτη αναφορά σε κήλη γίνεται σε αιγυπτιακό πάπυρο του 1550 π.Χ. περίπου, όπου περιγράφεται ως κοινωνικό στίγμα.
Οι κήλες είναι συχνές, αποτελούν το 10% του συνόλου των χειρουργικών επεμβάσεων, αφορούν όλες τις ηλικίες και τα δύο φύλα.
Σχετική συχνότητα των εξωτερικών κηλών:
• Επιγαστρική: !%
• Ομφαλοκήλη: 3%
• Μετεγχειρητική: 10%
• Βουβωνοκήλη: 78%
• Μηροκήλη: 7%
• Άλλες σπάνιες: 1%

Γιατί και πως δημιουργείται μία κήλη;

Οι δύο κύριοι αιτιολογικοί παράγοντες που προδιαθέτουν σε κήλη είναι η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση και το αδυνατισμένο κοιλιακό τοίχωμα. Συνήθως συνυπάρχουν περισσότεροι του ενός προδιαθεσικοί παράγοντες:
• Άρση βάρους
• Οξύς ή χρόνιος βήχας
• Υπερπροσπάθεια κατά την ούρηση (υπερτροφία προστάτη οιασδήποτε αιτιολογίας)
• Υπερπροσπάθεια κατά την αφόδευση (επίμονη δυσκοιλιότης καλοήθους ή κακοήθους αιτιολογίας)
• Κοιλιακή διάταση – μεταβολή του ενδοκοιλιακού περιεχομένου (ασκίτης, όγκος, λίπος, εγκυμοσύνη)
• Ανωμαλίες μεταβολισμού του κολλαγόνου
• Κακή θρέψη
• Προχωρημένη ηλικία

Τι μπορεί να περιέχεται σε μία κήλη;

• Λεπτό έντερο (συχνά)
• Μείζον επίπλουν (συχνά)
• Παχύ έντερο και/ή σκωληκοειδής απόφυση
• Μεκέλειος απόφυση
• Ουροδόχος κύστη
• Ωοθήκη με/χωρίς τη σάλπιγγα
• Ασκιτικό υγρό

Με τι συμπτώματα εμφανίζεται η κήλη;

Προοδευτική διόγκωση ποικίλου μεγέθους η οποία δεν υποχωρεί άμεσα ή υποχωρεί όταν ο ασθενής ξαπλώνει και επανεμφανίζεται στην όρθια θέση ή κατόπιν προσπάθειας.
Πόνος οξύς ή τοπική δυσφορία.
Τα συμπτώματα μίας κήλης εξαρτώνται από το αν η κήλη είναι ανεπίπλεκτη (ανατασσόμενη κήλη) ή αν έχουν προκληθεί επιπλοκές (μη ανατασσόμενη, αποφραγμένη, περισφιγμένη, με διάτρηση, φλεγμονώδης). Στην περίπτωση των επιπλεγμένων κηλών τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν έντονη και εμμένουσα τοπική ευαισθησία, σημεία τοπικής φλεγμονής (ερυθρότητα, οίδημα, θερμότητα, πόνος) αλλά και γενικευμένης φλεγμονώδους αντίδρασης (κακουχία, πυρετός), σημεία εντερικής απόφραξης (αδυναμία αποβολής αερίων και κοπράνων, έμετοι, κοιλιακή διάταση).

Πώς θεραπεύεται η κήλη;

Η φυσική εξέλιξη μίας κήλης είναι η επιδείνωση.
Καμία συντηρητική (μη χειρουργική) θεραπεία δεν ενδείκνυται και δεν έχει αποδειχθεί ως αποτελεσματική σε ασθενείς οι οποίοι δύνανται να λάβουν γενική ή περιοχική αναισθησία. Ειδικοί επίδεσμοι, κορσέδες ή εσώρουχα (κηλεπίδεσμοι) δεν βοηθούν ουσιαστικά αφού συνεισφέρουν στη δημιουργία συμφύσεων (η κήλη ¨κολλάει¨ με το κοιλιακό τοίχωμα) αυξάνοντας την πιθανότητα επιπλοκών.
Ο κίνδυνος επιπλοκών αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου. Οι επιπλεγμένες κήλες είναι απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς και ως εκ τούτου είναι σαφώς καλύτερο η χειρουργική θεραπεία να εφαρμόζεται το δυνατόν συντομότερο και προ της εμφάνισης επιπλοκών. Η εμφάνιση οποιασδήποτε επιπλοκής οφείλει να αναγνωρισθεί άμεσα και οδηγεί σε κατεπείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Πώς γίνεται η επέμβαση αποκατάστασης μίας κήλης;

Βασίζεται στη σύγκλειση του χάσματος του κοιλιακού τοιχώματος διαμέσου του οποίου προπίπτει η κήλη. Έχει αποδειχθεί πως τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας είναι ανώτερα όταν χρησιμοποιείται προσθετικό πλέγμα και τεχνική χωρίς εφαρμογή τάσης στο κοιλιακό τοίχωμα.
Η ρομποτική και η λαπαροσκοπική αποκατάσταση προσφέρουν ταχύτερη μετεγχειρητική επάνοδο στην καθημερινότητα, λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, μικρότερα ποσοστά επανεμφάνισης της κήλης και ανώτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι κατά τη λαπαροσκόπηση γίνεται εφικτός ο έλεγχος όλων των ενδοκοιλιακών οργάνων υπό άμεση όραση και η αποκατάσταση και άλλων ευένδοτων σημείων του κοιλιακού τοιχώματος ή κηλών ετερόπλευρων ή μη, οι οποίες είναι ασυμπτωματικές. Διενεργούνται διαμέσου οπών στο κοιλιακό τοίχωμα (συνήθως 3 οπές μεγαλύτερης διαμέτρου 10-12mm) με τη βοήθεια ειδικών ρομποτικών ή λαπαροσκοπικών εργαλείων και τη χρήση ειδικού πλέγματος. Αυτές οι μέθοδοι ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής μπορούν να εφαρμοσθούν σχεδόν στο σύνολο των περιπτώσεων. Επιπλοκές κατά την επέμβαση περιγράφονται στη διεθνή βιβλιογραφία και αφορούν τον τραυματισμό γειτνιαζόντων ιστών, παρ’όλ’αυτά δεν έχουμε παρατηρήσει τέτοιες στην εώς τώρα εμπειρία μας.

Η κλασική χειρουργική αποκατάσταση (ανοικτή επέμβαση) είναι σχεδόν εξίσου αποτελεσματική. Παρουσιάζει ελαφρώς αυξημένη πιθανότητα επανεμφάνισης της κήλης (υποτροπή). Ενδείκνυται συνήθως σε ασθενείς οι οποίοι λόγω ηλικίας ή άλλων νοσημάτων αδυνατούν να λάβουν γενική αναισθησία. Η ανοικτή επέμβαση μπορεί να αποτελέσει θεραπεία εκλογής σε περίπτωση πολύ μικρών κηλών, οπότε και πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία, μειώνοντας το χρόνο νοσηλείας από το σύνηθες της μίας ημέρας σε ορισμένες ώρες.

Δείτε παρακάτω βίντεο από τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση αμφοτερόπλευρης βουβωνοκήλης, μίας υποτροπιάζουσας βουβωνοκήλης για τρίτη φορά μετά από δύο ανοιχτές επεμβάσεις και τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση ομφαλοκήλης μέσω 2 μικρών οπών με συνολικό χρόνο επέμβασης περί τα 20’.