Παγκρεατίτιδα είναι η φλεγμονή του παγκρέατος. Η φλεγμονή είναι δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος που μπορεί να προκαλέσει οίδημα, πόνο και αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας ενός οργάνου ή ιστών.

Το πάγκρεας είναι ένας μακρύς, επίπεδος αδένας που είναι κρυμμένος πίσω από το στομάχι. Το πάγκρεας βοηθά το σώμα να αφομοιώσει τα τρόφιμα και ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος παράγοντας ινσουλίνη.

Η παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι μια οξεία κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι εμφανίζεται ξαφνικά και γενικά διαρκεί λίγο. Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι μια μακροχρόνια κατάσταση και η βλάβη στο πάγκρεας μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να βελτιωθεί από μόνη της, συνήθως όμως είναι πολύ πιο σοβαρή και απαιτεί νοσηλεία και ενδεχομένως κάποιου είδους χειρουργική επέμβαση, άμεσα ή σε απώτερο χρόνο. Μπορεί να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές.

Συμπτώματα:

Τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας μπορεί να διαφέρουν.

Οξεία συμπτώματα παγκρεατίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

Πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα.

Πόνος στην άνω κοιλιά που ακτινοβολεί στην πλάτη.

Ευαισθησία κατά την ψηλάφιση της κοιλίας.

Πυρετός.

Ταχυκαρδία..

Στομαχικές διαταραχές.

Εμετός.

Συμπτώματα χρόνιας παγκρεατίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

Πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα.

Πόνος στην κοιλιά που χειροτερεύει μετά το φαγητό.

Απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια.

Λιπαρά, δύσοσμα κόπρανα.

Μερικοί άνθρωποι με χρόνια παγκρεατίτιδα αναπτύσσουν συμπτώματα μόνο αφού η νόσος επιπλακεί.

Αιτίες παγκρεατίτιδας:

Το πάγκρεας έχει δύο σημαντικούς ρόλους. Παράγει ινσουλίνη, η οποία βοηθά το σώμα να διαχειριστεί και να χρησιμοποιήσει τα σάκχαρα και ένζυμα, που βοηθούν στην πέψη. Το πάγκρεας παράγει και αποθηκεύει “απενεργοποιημένες” εκδόσεις των ενζύμων. Αφού το πάγκρεας στείλει τα ένζυμα στο λεπτό έντερο, “ενεργοποιούνται” και διασπούν τις πρωτεΐνες.

Εάν τα ένζυμα ενεργοποιηθούν πολύ σύντομα, μπορούν να αρχίσουν να δρουν σαν πεπτικά υγρά μέσα στο πάγκρεας. Η δράση μπορεί να ερεθίσει, να βλάψει ή να καταστρέψει τα κύτταρα. Αυτό το πρόβλημα, με τη σειρά του, οδηγεί σε αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλούν οίδημα και άλλα γεγονότα που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας του παγκρέατος.

Αρκετές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσει σε οξεία παγκρεατίτιδα, συμπεριλαμβανομένων:

1. Απόφραξη του χοληδόχου πόρου που προκαλείται από χολόλιθους (μακράν η συχνότερη αιτία).
2. Βαριά χρήση αλκοόλ.
3. Ορισμένα φάρμακα.
4. Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα.
5. Υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα.
6. Καρκίνος του παγκρέατος.
7. Τραυματισμοί από τραύμα ή χειρουργική επέμβαση.

Οι συνθήκες που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνια παγκρεατίτιδα περιλαμβάνουν:

1. Βλάβη από επαναλαμβανόμενη οξεία παγκρεατίτιδα.
2. Βαριά χρήση αλκοόλ.
3. Κληρονομικά γονίδια που συνδέονται με παγκρεατίτιδα.
4. Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα.
5. Υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα.

Μερικές φορές, μια αιτία για παγκρεατίτιδα δεν βρίσκεται ποτέ. Αυτό είναι γνωστό ως ιδιοπαθής παγκρεατίτιδα.

Παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας περιλαμβάνουν:

1. Υπερβολική χρήση αλκοόλ. Η έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση τεσσάρων ή πέντε ποτών την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας.
2. Κάπνισμα. Σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, οι καπνιστές έχουν κατά μέσο όρο τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν χρόνια παγκρεατίτιδα. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο.
3. Παχυσαρκία. Τα άτομα με δείκτη μάζας σώματος 30 ή υψηλότερο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο παγκρεατίτιδας.
4. Διαβήτης. Αυξάνει τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας.
5. Οικογενειακό ιστορικό παγκρεατίτιδας. Ένας αριθμός γονιδίων έχουν συνδεθεί με χρόνια παγκρεατίτιδα. Το οικογενειακό ιστορικό της νόσου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο, ειδικά όταν συνδυάζεται με άλλους παράγοντες κινδύνου.

Επιπλοκές της παγκρεατίτιδας:

Μπορεί να προκαλέσει διάφορες και σοβαρές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένων:

1. Νεφρική ανεπάρκεια. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια και να απαιτηθεί αιμοκάθαρση για βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη θεραπεία.
2. Αναπνευστικά προβλήματα. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των πνευμόνων, προκαλώντας το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα να πέσει σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα.
3. Αιμορραγία: Σοβαρή και εξαιρετικά δύσκολη να ελεγχθεί.
4. Μόλυνση. Οι λοιμώξεις του παγκρέατος είναι σοβαρές και απαιτούν εντατική θεραπεία, όπως χειρουργική επέμβαση ή άλλες διαδικασίες για την αφαίρεση του μολυσμένου ιστού.
5. Ψευδοκύστη. Η οξεία και χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει τη συλλογή υγρών και υπολειμμάτων σε μια «τσέπη» στο πάγκρεας, που ονομάζεται ψευδοκύστη. Μια μεγάλη ψευδοκύστη που σπάει μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές όπως εσωτερική αιμορραγία και λοίμωξη.
6. Υποσιτισμός. Τόσο με οξεία όσο και με χρόνια παγκρεατίτιδα, το πάγκρεας μπορεί να μην παράγει αρκετά ένζυμα για το πεπτικό σύστημα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό, διάρροια και απώλεια βάρους.
7. Διαβήτης. Ο διαβήτης μπορεί να αναπτυχθεί όταν η χρόνια παγκρεατίτιδα βλάπτει τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη.
8. Καρκίνος του παγκρέατος. Η μακροχρόνια φλεγμονή στο πάγκρεας αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος.

Διάγνωση

Οι διαδικασίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν περιλαμβάνουν τα ακόλουθα.

1. Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να δώσουν ενδείξεις για το πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα, το πάγκρεας και τα σχετικά όργανα.
2. Οι εικόνες υπερήχων μπορούν να δείξουν χολόλιθους στη χοληδόχο κύστη ή φλεγμονή του παγκρέατος.
3. Η αξονική τομογραφία (CT) δείχνει χολόλιθους και την έκταση της φλεγμονής και πιθανές επιπλοκές.
4. Απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) για την αναζήτηση ακανόνιστων ιστών ή δομών στη χοληδόχο κύστη, το πάγκρεας και τους χοληφόρους πόρους.
5. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα είναι μια συσκευή υπερήχων σε ένα μικρό σωλήνα που τροφοδοτείται μέσω του στόματος και στο πεπτικό σύστημα. Μπορεί να παρουσιάσει φλεγμονή, χολόλιθους, καρκίνο και μπλοκαρίσματα στον παγκρεατικό πόρο ή τον χοληδόχο πόρο.

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει άλλες εξετάσεις, ανάλογα με τα συμπτώματά σας ή άλλες καταστάσεις που μπορεί να έχετε.

Θεραπεία

Δεν υπάρχει ειδικό φάρμακο για τη θεραπεία της παγκρεατίτιδας. Η θεραπεία ξεκινά με παραμονή στο νοσοκομείο για τη διαχείριση συμπτωμάτων και επιπλοκών. Αυτά περιλαμβάνουν:

1. Ισχυρά παυσίπονα. Η παγκρεατίτιδα μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο.
2. Ενδοφλέβια (IV) υγρά. Θα λάβετε υγρά μέσω μιας φλέβας στο χέρι σας για να σας κρατήσει ενυδατωμένους.
3. Θρέψη. Θα αρχίσετε να τρώτε ξανά όταν μπορείτε να το κάνετε χωρίς εμετό ή πόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται παρεντερική διατροφή.
4. Διαδικασίες για το άνοιγμα των χοληφόρων οδών. Μια διαδικασία που ονομάζεται ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό και την αφαίρεση ενός χολόλιθου. Ένας μακρύς σωλήνας με κάμερα τροφοδοτείται μέσω του στόματος και του πεπτικού συστήματος στον χοληδόχο πόρο για να αφαιρεθεί η πέτρα και να καθαρίσει τον χοληδόχο πόρο.Η ίδια η ERCP μπορεί να προκαλέσει οξεία παγκρεατίτιδα.
5. Χειρουργική επέμβαση χοληδόχου κύστης (χολοκυστεκτομή). Εάν χολόλιθοι προκάλεσαν την παγκρεατίτιδα, χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι απαραίτητη.
6. Χειρουργική παροχέτευση και νεκροσεκτομή. Επείγουσα διαδικασία σε περιπτώσεις βαριάς αιμορραγικής και νεκρωτικής παγκρεατίτιδας.
7. Αλλαγές στα φάρμακα και ρύθμιση του σακχάρου που μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί εξαιτίας της παγκρεατίτιδας.

Πρόσθετες θεραπείες για χρόνια παγκρεατίτιδα

Χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να απαιτήσει πρόσθετες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων:

1. Διαχείριση πόνου. Η χρόνια παγκρεατίτιδα συχνά προκαλεί σοβαρό, μακροχρόνιο πόνο. Εκτός από τη συνταγογράφηση φαρμάκων, ο γιατρός σας θα αναζητήσει αιτίες ή επιπλοκές της χρόνιας παγκρεατίτιδας που προκαλούν πόνο. Οι θεραπείες μπορεί να περιλαμβάνουν διαδικασίες για τη βελτίωση της αποστράγγισης από το πάγκρεας ή ενέσεις για την παρεμπόδιση των νευρικών σημάτων από το πάγκρεας στον εγκέφαλο. Μπορεί να παραπεμφθείτε σε ειδικό για τον πόνο.
2. Ένζυμα για τη βελτίωση της πέψης. Όταν η χρόνια παγκρεατίτιδα προκαλεί διάρροια ή απώλεια βάρους, μπορείτε να πάρετε συμπληρώματα παγκρεατικών ενζύμων. Λαμβανόμενα με κάθε γεύμα, αυτά τα συμπληρώματα ενζύμων βοηθούν το σώμα σας να σπάσει και να χρησιμοποιήσει τα θρεπτικά συστατικά στα τρόφιμα.
3. Αλλαγές στη διατροφή σας. Πρέπει να σχεδιάσετε γεύματα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά.