Φλεγμονώδεις Νόσοι του εντέρου
Οι φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου αφορούν κυρίως τη Νόσο Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, όχι όμως αποκλειστικά. Υπάρχει ένα σύνολο μη ειδικών και ειδικών κολίτιδων (ψευδομεμβρανώδης, αμοιβαδική, ισχαιμική κα.) οι οποίες αποτελούν πεδίο ενασχόλησης των γαστρεντερολόγων- παθολόγων και ο χειρουργός καλείται μόνο για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων επιπλοκών.
Η νόσος Crohn
είναι μία φλεγμονώδης πάθηση που αφορά ολόκληρο το πεπτικό σύστημα (από το στόμα μέχρι τον πρωκτό), η οποία αφορά συνηθέστερα την ειλεοτυφλική περιοχή (τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου και αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου στην περιοχή της δεξιάς κάτω κοιλίας).
Χαρακτηριστικά της νόσου είναι οι υποτροπές (η πορεία παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις) και η τμηματική προσβολή του εντέρου (ανάμεσα στα προσβεβλημένα τμήματα του εντέρου υπάρχουν πάντα και κάποια υγιή).
Αποτέλεσμα της όλης εικόνας είναι μία βραδέως εξελισσόμενη νόσος, που παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις και οι επιπλοκές της οποίας κάποια στιγμή θα απαιτήσουν σίγουρα χειρουργική επέμβαση.
Εκτός από τις επιπλοκές της νόσου που αφορούν το γαστρεντερικό, μπορεί να συνυπάρχουν και άλλες εξωεντερικές εκδηλώσεις όπως και στη περίπτωση της ελκώδους κολίτιδας (προβλήματα από αρθρώσεις, δέρμα οφθαλμούς, συκώτι).
Η νόσος του Crohn ταξινομείται με βάση την ηλικία του ασθενούς, την εντόπιση και τη συμπεριφορά της.
| ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΝΟΣΟΥ CROHN κατά MONTREAL | |||||
| Ηλικία διάγνωσης | Εντόπιση | Συμπεριφορά | |||
| Α1 | Κάτω των 16 ετών | L1 | Ειλεός (λεπτό έντερο) | B1 | Χωρίς στενώσεις ή διάτρηση |
| Α2 | 17-40 ετών | L2 | Παχύ έντερο | B2 | Στενώσεις |
| Α3 | Άνω των 40 ετών | L3 | Τελικός ειλεός και παχύ έντερο | B3 | Διατρήσεις |
| L4 | Περιορισμένη στο ανώτερο πεπτικό | P | Περιπρωκτική νόσος | ||
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου Crohn;
Πως γίνεται η διάγνωση της νόσου Crohn;
Βλεννοαιματηρές διάρροιες, κοιλιακός πόνος, ανορεξία, ναυτία, πυρετός, απώλεια βάρους, αποστήματα, συμπτώματα εντερικής απόφραξης, περιπρωκτικές βλάβες (συρίγγια), αναιμία, έλκη στόματος, άλλες εξωεντερικές εκδηλώσεις (από αρθρώσεις, δέρμα, ήπαρ).
Συνήθως η πρώτη εκδήλωση της νόσου είναι ο πόνος της δεξιάς κατώτερης κοιλιακής χώρας, με μία συμπτωματολογία η οποία προσομοιάζει με αυτή της οξείας σκωληκοειδίτιδας. Ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο για να γίνει μία απλή σκωληκοειδεκτομή και η διάγνωση της νόσου Crohn γίνεται από τα ευρήματα κατά τη διάρκεια της επέμβασης ή από την ιστολογική εξέταση του χειρουργικού παρασκευάσματος ή από τις επιπλοκές της επέμβασης εξαιτίας της νόσου.
Η διάγνωση (εφόσον δεν προκύψει με τον προηγούμενο τρόπο) τίθεται με την ενδοσκόπηση και τη λήψη βιοψιών από επεμβατικό γαστρεντερολόγο.
Υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Crohn;
Η θεραπεία της νόσου Crohn είναι φαρμακευτική (συντηρητική). Με τα νεότερα φάρμακα μπορεί να διατηρηθεί η ύφεση της νόσου για μακρά χρονικά διαστήματα, όχι όμως και να επέλθει η πλήρης και μόνιμη ίαση.
Μπορεί η νόσος Crohn να οδηγήσει στον καρκίνο;
Ναι. Εξαιτίας της χρόνιας φλεγμονής του εντέρου και με την πάροδο του χρόνου η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου είναι αυξημένη.
Ποια είναι η χειρουργική θεραπεία της νόσου Crohn;
Η χειρουργική επέμβαση στη νόσο του Crohn έχει ένδειξη μόνο στις επιπλοκές:
• Οξεία προσβολή από τη νόσο, ανθεκτική στη συντηρητική θεραπεια
• Αποτυχία ελέγχου των συμπτωμάτων σε χρόνια νόσο με τη φαρμακευτική αγωγή
• Σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες της χρόνιας φαρμακευτικής αγωγής
• Στενώσεις εντέρου που προκαλούν συμπτώματα
• Ενδοκοιλιακά αποστήματα που δεν μπορούν να παροχετευθούν με άλλο τρόπο
• Συρίγγια (παθολογική επικοινωνία εντέρου με άλλα όργανα ή το δέρμα) που προκαλούν συμπτώματα
• Καθυστέρηση της ανάπτυξης σε παιδιά
• Θεραπεία ή πρόληψη του καρκίνου
• Ελεύθερη διάτρηση του εντέρου
Η χειρουργική επέμβαση δεν θεραπεύει την ίδια τη νόσο, αλλά ¨διορθώνει¨ τις επιπλοκές της. Βασικός κανόνας της χειρουργικής θεραπείας: να γίνεται πάντα η συντηρητικότερη δυνατή επέμβαση.
Η ελκώδης κολίτιδα
είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, η οποία προσβάλλει σχεδόν πάντοτε το ορθό (τελικό τμήμα του παχέος εντέρου) και επεκτείνεται κεντρικότερα στο υπόλοιπο παχύ έντερο.
Η νόσος παρουσιάζεται τυπικά με περιόδους εξάρσεων και υφέσεων και μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες εξωεντερικές εκδηλώσεις, όπως αρθρίτιδα, αγγυλοποιητική σπονδυλίτιδα, οζώδες ερύθημα, γαγγραινώδες πυόδερμα, ιριδοκυκλίτιδα και περιχολαγγειΐτιδα.
Από τί προκαλείται η ελκώδης κολίτιδα;
Η αιτιολογία της ελκώδους κολίτιδας είναι άγνωστη. Έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες (λοιμώδεις, ανοσολογικοί, διατροφικοί, γενετικοί κ.α.) χωρίς όμως να υπάρχουν σαφή στοιχεία που να καθορίζουν τη συνεισφορά τους στη παθογένεση της νόσου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας;
Τα γενικά συμπτώματα είναι αυτά της φλεγμονής του εντέρου με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που εξαρτώνται από την ακριβή εντόπιση της νόσου (σε ποιό τμήμα του παχέος εντέρου). Γενικά εμφανίζεται με βλεννοαιμορραγικές διαρροϊκές κενώσεις (διάρροια με πρόσμιξη αίματος και βλέννης), κοιλιακό πόνο, πυρετό, αναιμία και γενικευμένη κακουχία. Ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων, το κάθε επεισόδιο έξαρσης της νόσου, ταξινομείται ως βαρύ, ενδιάμεσο ή ήπιο.
Είναι επικίνδυνη πάθηση η ελκώδης κολίτιδα;
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μία επικίνδυνη πάθηση τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Κατά την οξεία φάση και εφόσον η νόσος εμφανίζεται σε βαρία μορφή, μπορει να εκδηλωθούν επιπλοκές απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς (αιμορραγία, διάτρηση του εντέρου, τοξικό μεγάκολο), οι οποίες απαιτούν επιθετική και άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Σε βάθος χρόνου, η ελκώδης κολίτιδα προδιαθέτει στην ανάπτυξη καρκίνου σε ποσοστό περίπου 5% εντός 10 ετών και 30-40% εντός 30 ετών.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η θνητότητα των πασχόντων από ελκώδη κολίτιδα είναι σχεδόν 2πλάσια από αυτή του γενικού πληθυσμού.
Πως γίνεται η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας;
Βασικές εξετάσεις για τη διάγνωση είναι η ενδοσκόπηση από γαστρεντερολόγο και η ταυτόχρονη λήψη βιοψιών από το παχύ έντερο. Μεγάλης σημασίας είναι η διαφορική διάγνωση της ελκώδους κολίτιδος από τη νόσο του Crohn, με την οποία έχουν παρόμοια συμπτώματα αλλά εντελώς διαφορετική θεραπεία.
Πως θεραπεύεται η ελκώδης κολίτιδα;
Πρέπει πάντα να χειρουργείται ο ασθενής με ελκώδη κολίτιδα;
Η θεραπεία της οξείας φάσης εξαρτάται από την βαρύτητα της νόσου και είναι συντηρητική (φαρμακευτική υποστήριξη του ασθενούς) και στις πολύ ελαφριές μορφές μπορεί να μη χρειαστεί νοσηλεία σε κλινική.
Μετά την ύφεση της οξείας φάσης, συνήθως χρειάζεται μία χρόνια φαρμακευτική θεραπεία συντήρησης, η οποία αποφασίζεται από εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο ιατρό.
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να απαιτηθεί και να αποφασιστεί τόσο σε επείγουσα μορφή (κατά την οξεία φάση) όσο και σε προγραμματισμένη, εκλεκτική μορφή.
Ποιες είναι οι ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης της ελκώδους κολίτιδας;
Οι ενδείξεις για επείγουσα χειρουργική επέμβαση είναι:
- Μεγάλη αιμορραγία
- Τοξικό μεγάκολο
- Διάτρηση παχέος εντέρου
- Κεραυνοβόλος βαρύτατη μορφή της νόσου
Οι ενδείξεις για εκλεκτική χειρουργική θεραπεία είναι:
- Αποτυχία συντηρητικής αγωγής
- Καρκίνος ή προκαρκινικές αλλοιώσεις
- Στένωση του εντέρου
- Καθυστέρηση της ανάπτυξης στα παιδιά
- Προσβολή ολόκληρου του παχ’εος εντέρου για πάνω από 10 έτη
Ποια επέμβαση γίνεται για την ελκώδη κολίτιδα;
Το είδος της επέμβασης εξαρτάται κατά πολύ από τη φάση και την έκταση της νόσου. Οι επείγουσες και οι εκλεκτικές επεμβάσεις διαφέρουν κατά πολύ, γιατί στην πρώτη περίπτωση κύρια μέριμνα του χειρουργού είναι να σώσει τη ζωή του ασθενούς, ενώ στη δεύτερη ενδιαφέρει πρωτίστως το βέλτιστο λειτουργικό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα και η ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Η ελκώδης κολίτιδα και οι συνθήκες της επέμβασης μπορεί να απαιτήσουν τη δημιουργία προσωρινής ή μόνιμης στομίας. Η στομία είναι δημιουργία μίας τεχνητής εξόδου (στομία) των περιττωμάτων, ένα τεχνητό χειρουργικό άνοιγμα του παχέως εντέρου (κολοστομία) ή του λεπτού εντέρου (ειλεοστομία) το οποίο στερεώνεται στα κοιλιακά τοιχώματα.
Οι επεμβάσεις με τα καλύτερα αποτελέσματα είναι δύο:
- Η ολική πρωκτοκολεκτομή με μόνιμη ειλεοστομία (αφαίρεση όλου του παχέος εντέρου και του πρωκτού)
- Η ολική κολεκτομή με βλεννογονεκτομή του πρωκτού, προφυλακτική (προσωρινή) ειλεοστομία, δημιουργία θυλάκου και θυλακοπρωκτική αναστόμωση. Αυτή η επέμβαση προσφέρει μάλλον καλύτερη ποιότητα ζωής, αλλά έχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών και λειτουργικά χαρακτηριστικά που μπορεί να μη γίνουν καλά ανεκτά από όλους τους ασθενείς (5-7 κενώσεις ημερησίως, μικρού βαθμού νυκτερινή ακράτεια κ.α.).
Σε επείγουσα βάση προτιμάται σαφώς η κλασική ανοικτή χειρουργική επέμβαση, ενώ εκλεκτικές επεμβάσεις μπορουν να διενεργηθούν με τις μεθόδους της ρομποτικής ή λαπαροσκοπικής χειρουργικής
MEDIA
DIGITAL MEDIA STUDIO