Παραθυρεοειδείς

Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι μικροί (συνολικό βάρος 100-140 mg) και βρίσκονται στον τράχηλο, στην οπίσθια επιφάνεια του θυρεοειδούς αδένα. Στο 90% των ασθενών είναι 4, αλλά μπορεί να είναι λιγότεροι ή και περισσότεροι.

Ποια είναι η λειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων;

Οι παραθυρεοειδείς αδένες συμμετέχουν στη ρύθμιση του ασβεστίου στον οργανισμό  εκκρίνοντας μία ορμόνη, την παραθορμόνη.

Το ασβέστιο του οργανισμού φτάνει συνολικά τα 1000-1250 gr. 99% αυτού του ποσού είναι καθηλωμένο στα οστά. Οι φυσιολογικές τιμές του ασβεστίου στο αίμα είναι 9-11 mg/dl. Το ασβέστιο εκτός από τη δομική του χρήση στα οστά, παίζει σημαντικότατο ρόλο και σε πολλές άλλες φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού.

Η παραθορμόνη ρυθμίζει τη συγκέντρωση του ασβεστίου στο αίμα δρώντας στα οστά (αυξάνει την απελευθέρωση) και στους νεφρούς (αυξάνει την επαναρρόφηση).

Τι είναι ο υπερπαραθυρεοειδισμός;

Ο όρος υπερπαραθυρεοειδισμός, αναφέρεται στην υπερβολική έκκριση παραθορμόνης. Μπορέι να είναι πρωτοπαθής (να αφορά δηλαδή πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων) ή δευτεροπαθής και τριτοπαθής (να αφορά δηλαδή μία αντίδραση των παραθυρεοειδών αδένων σε άλλες παθήσεις, κυρίως Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια). Υπάρχει βέβαια η πιθανότητα, η επιπλέον παραθορμόνη να εκκρίνεται έκτοπα (αλλού, εκτός των παραθυρεοειδών αδένων) από κάποιον καρκίνο (πνεύμονα, ήπατος, νεφρού κ.α).

Ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός αποτελεί τη συχνότερη αιτία υπερασβεστιαιμίας στο γενικό πληθυσμό. Αφορά συνήθως γυναίκες άνω των 45 ετών.

Η αυτόνομη έκκριση παραθορμόνης από τους παραθυρεοειδείς αδένες μπορεί να οφείλεται σε:

• 80-85% μονήρες αδένωμα (ένας μοναδικός καλοήθης όγκος σε έναν παραθυρεοειδή αδένα)
• 12% υπερπλασία 4 αδένων (αύξηση του όγκου και της λειτουργικότητας και των 4 παραθυρεοειδων αδένων)
• 1% καρκίνος
• 3% πολλαπλά αδενώματα (πολλαπλοί καλοήθεις όγκοι σε περισσότερους του ενός παραθυρεοειδείς αδένες).

Ποια είναι τα συμπτώματα του υπερπαραθυρεοειδισμού;

Τα συμπτώματα οφείλονται στην αύξηση της παραθορμόνης και στην επακόλουθη αύξηση του ασβεστίου και μείωση του φωσφόρου στο αίμα. Εξαιτίας της μεγάλης σημασίας του ασβεστίου για όλο τον οργανισμό, τα συμπτώματα αφορούν πολλά διαφορετικά συστήματα:

• ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟ: Ανορεξία, απώλεια βάρους, ναυτία, έμετοι, δυσκοιλιότητα, έλκος στομάχου ή/και δωδεκαδακτύλου, παγκρεατίτιδα
• ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ: Πόνοι μυών- αρθρώσεων- οστών, αυτόματα κατάγματα οστών, αδυναμία, κόπωση
• ΝΕΦΡΟΙ: Λιθίαση και κολικοί (πέτρα στα νεφρά)
• ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ: Υπέρταση, αρρυθμίες
• ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Κεφαλαλγία, απάθεια, νεύρωση, ψύχωση, λήθαργος
• ΔΕΡΜΑ: Κνησμός (φαγούρα).

Πως γίνεται η διάγνωση του υπερπαραθυρεοειδισμού;

Η διαγνωστική διαδικασία, όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, ξεκινάει με τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση και συνήθως τίθεται από ενδοκρινολόγο.

Απαιτούνται επιπλέον ορισμένες απλές εξετάσεις αίματος και ούρων (ασβέστιο αίματος και ούρων, φώσφορος και παραθορμόνη αίματος).

Εφόσον από τις προηγούμενες εξετάσεις επιβεβαιωθεί ο υπερπαραθυρεοειδισμός, ακολουθεί η ακτινογραφία θώρακος ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο του καρκίνου του πνεύμονα.

Τελικά διενεργείται υπέρηχος τραχήλου και σπινθηρογράφημα SESTAMIBI (99Tc-MIBI). Αυτές οι εξετάσεις είναι πάντα απαραίτητες ώστε να εντοπιστεί ποιός από τους παραθυρεοειδείς αδένες πάσχει. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται περιττοί χειρουργικοί χειρισμοί μειώνοντας το χρόνο της επέμβασης, το εγχειρητικό τραύμα και τις πιθανές επιπλοκές.

Η διάκριση ανάμεσα σε έναν καλοήθη όγκο (αδένωμα) και έναν καρκίνο του παραθυρεοειδούς πολλές φορές δεν μπορεί να γίνει προεγχειρητικά, εκτός και αν ο καρκίνος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.

Πως θεραπεύεται ο υπερπαραθυρεοειδισμός;

Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού είναι η χειρουργική αφαίρεση του πάσχοντος αδένα. Εάν υπάρχει υπερπλασία όλων των παραθυρεοειδών, τότε αφαιρούνται 3½ αδένες. Ο εναπομείνας μισός παραθυροειδής αδένας μπορεί να μαρκαριστει και να αφεθεί στη θέση του στον τράχηλο ή να τοποθετηθεί στο βραχίονα του ασθενούς, ώστε να υπάρχει ευκολότερη πρόσβαση εφόσον χρειαστεί στο μέλλον.

Η χειρουργική παραθυρεοειδεκτομή

διενεργείται υπό γενική αναισθησία, με τομή ίδια με αυτή των χειρουργείων του θυρεοειδούς αδένα. Η χειρουργική τομή γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ¨κρύβεται¨ στις φυσιολογικές πτυχές του δέρματος και η συρραφή του τραύματος γίνεται με ενδοδερμική ραφή (ραφή πλαστικής χειρουργικής).

Ο ασθενής παίρνει εξιτήριο από την κλινική, συνήθως εντός 24ώρου. Μετά το χειρουργείο, το ασβέστιο του αίματος προσροφάται από τα οστά προκαλώντας μία παροδική και αναμενόμενη υποασβεστιαιμία. Εαν ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα εξαιτίας της υποασβεστιαιμίας και παρά των συμπληρωμάτων ασβεστίου που λαμβάνει από το στόμα, η νοσηλεία μπορεί να παραταθεί για λίγες ημέρες παραπάνω και μέχρι να αποκατασταθεί η φυσιολογική ισορροπία του ασβεστίου.

Υπάρχουν επιπλοκές της παραθυρεοειδεκτομής;

Ναι, όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, αλλά είναι εξαιρετικά σπάνιες. Αφορούν τον τραυματισμό νεύρων της περιοχής, που μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή ή σπανιότερα μόνιμη αλλαγή του τόνου της φωνής, καθώς και προβλήματα από το αναπνευστικό.

Ο μετεγχειρητικός υποπαραθυρεοειδισμός έιναι σχετικά σπάνιος ειδικά εάν έχουν γίνει πριν το χειρουργείο οι κατάλληλες εξετάσεις εντοπισμού. Οφείλεται στην αφαίρεση ή την καταστροφή όλων των παραθυρεοειδών αδένων.